İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Çocuk Hakları Şube Müdürlüğü’ne bağlı Çocuk Hakları Birimi, ekran bağımlılığı konusunda farkındalık yaratmak amacıyla Sarıyer Pınar Mahallesi SAGEM’de çocukların ailelerine yönelik “Çocuk ve Ekran” konulu bir seminer düzenledi. Klinik Psikolog Gamze Süslü Özgür’ün verdiği seminerde, dijital dünyanın çocuk gelişimi üzerindeki etkileri ve ebeveynlerin alabileceği önlemler ele alındı.
“EKRAN KARŞISINDA GEÇİRİLEN HER DAKİKA ÇOCUĞUN GELİŞİMİNİ ETKİLİYOR”
Psikolog Gamze Süslü Özgür, ekran bağımlılığının günümüzde hızla arttığını özellikle küçük yaş gruplarındaki çocukların dijital ekranlara maruz kalmasının gelişimsel açıdan riskli olduğunu vurgulayarak, “Sıfır–iki yaş aralığında çocukların hiçbir şekilde ekranla tanışmamasını öneriyoruz. Bu dönemde çocukların dış dünyayı gözlemlemesi, göz teması kurması, motor becerilerini geliştirmesi çok önemli. Ekrana maruz kalan çocuklarda uyaran eksikliği gelişebiliyor ve bu durum otizm benzeri belirtilerle karıştırılabiliyor.” dedi.
YAŞA GÖRE EKRAN SÜRESİ SINIRI
Seminerde çocukların yaşlarına göre ekran sürelerinin nasıl düzenlenmesi gerektiği de anlatılarak, 0-2 yaş arası çocuklara kesinlikle ekran önerilmezken, 2-4 yaş arası çocukların 10 ila 15 dakika, 6 yaş öncesi çocukların oyun ve bilgi içerikleri sınırlı ve ebeveyn eşliğinde, 9 yaş öncesi çocukların interneti kesinlikle kullanmaması ve 12 yaş öncesi çocuklara da sosyal medya hesaplarının uygun görülmediği ifade edildi. Gamze Süslü Özgür ayrıca “Çocukların dijital dünyayı tanıması kaçınılmaz ama yaşına uygun şekilde, ebeveyn kontrolünde olmalı. Aksi halde dikkat dağınıklığı, öfke problemleri ve sosyal izolasyon gibi sonuçlar ortaya çıkıyor.” dedi.
EKRAN KARŞISINDA YEMEK YEDİRME ALIŞKANLIĞINA DİKKAT
Psikolog Gamze Süslü Özgür, ebeveynlerin sık yaptığı hatalardan birinin “çocuğa yemek yedirirken ekran açmak” olduğunu belirterek, “Bu şekilde çocuk, yemeğinin tadını fark etmeden sadece izlediği içeriğe odaklanıyor. Zamanla bilinçsiz yeme davranışı gelişiyor, bu da obeziteye yol açabiliyor. Yetişkinlikte de ‘ekransız yemek yiyememe’ alışkanlığına dönüşüyor.” diye konuştu.
OYUNLAR, ŞİDDET İÇERİKLERİ VE SİBER ZORBALIK RİSKİNE KARŞI UYARI
Seminerde, internet ve video oyunlarındaki şiddet, ırkçılık, cinsellik gibi zararlı içeriklerin çocuklarda kalıcı davranış bozukluklarına yol açabileceği vurgulandı. Özgür, “Bazı çocuklar izledikleri karakterleri taklit ediyor, güçlü olmak adına akranlarına şiddet uygulayabiliyor. Ayrıca çevrim içi oyunlarda siber zorbalık çok yaygın. Türkiye’deki bir çocuk, dünyanın öbür ucundaki bir kişiyle aynı anda oyun oynayabiliyor ve hakaret ya da tehditlere maruz kalabiliyor.” dedi.
“EVDE DİJİTAL KURALLARI BİRLİKTE BELİRLEYİN”
Psikolog Gamze Süslü Özgür, ailelerin çocuklarla çatışmadan kurallar belirlemesi gerektiğini söyleyerek, “Ebeveynler çocuklarla birlikte ev içi dijital kurallar oluşturmalı. Böylece çocuk cezalandırılmış gibi hissetmez. Ekran süresi, oyun saatleri, ders zamanı hep birlikte kararlaştırılmalı.” dedi.
“EKRAN BAĞIMLILIĞI BELİRTİLERİNİ GÖZ ARDI ETMEYİN”
Ekran bağımlılığının erken belirtilerine de dikkat çekildi. Sürekli oyun ve internet hakkında düşünmek, 3-4 saatten fazla ekran başında kalmak, internet kesildiğinde aşırı öfke ya da huzursuzluk yaşamak, uyku ve öz bakım alışkanlıklarını ihmal etmek, ders ve sorumluluklarını aksatmak gibi belirtilerin birden fazla görülmesi halinde ebeveynlerin, çocuklarına yönelik profesyonel bir destek almaları önerildi.
İBB’DEN DESTEK HATTI
İBB Çocuk Hakları Birimi’nin Yenibosna’daki merkezinden ya da telefonla danışmanlık hizmeti alınabileceğini belirten Gamze Süslü Özgür, “Ekran bağımlılığı, doğru yönlendirme ve sabırla yönetilebilir. Yeter ki çocukla iletişim kopmasın.” dedi.
