Saplantı ve/veya zorlantıların görüldüğü, kişinin günlük işlevini belirgin derece etkileyen bir bozukluktur.
Obsesyonlar kişinin istemdışı düşündüğü, tedirgin edici ve üzerinde etkili olamadığı düşüncelerdir. Bu sıkıntılı düşüncelerden kurtulmak veya negatif duyguyu rahatlatmak amacı ile kişiler kompulsiyonlar uygularlar. Örneğin, çevreden mikrop kapıp öleceğini düşünen bir kişi bunun gerçekleşmesini önlemek için ellerini sürekli yıkamak, belirli yerlerden kaçınmak, günde birden fazla duş olmak gibi davranışlar oluşturabilir. Çoğu zaman kişiler bu davranışları elleri 5 kez ve 5 pompa sabunla yıkamak şeklinde bir ritüel belirleyerek uygulayabilirler.
Aşırı düzenli, titiz ve aşırı kontrolcü görünümleri ile dikkat çekebilirler. Aşırı yıkama ve temizlenmeye bağlı çoğunlukla ciltlerinde kuruma ve yaralar görülebilir. Konuşmaları düzgün ve denetimli olabilir. En küçük detayı atlamamaya çalışırlar. En küçük detayı kaçırmamak için ayrıntıcılıkları belirgin olabilir.
Obsesyolar (saplantılar) ve kompulsiyonlar (zorlantılar) kişi için son derece tedirgin edicidir. Genellikle hastalar bu saplantı ve zorlantıların kendisine fazlasıyla sıkıntı verdiğini dile getirirler. Ancak, herhangi bir düşünce ile oluşan zorlantıları yerine getirmekten kendilerini alıkoyamazlar. Çünkü, zorlantıları yeri getirmezlerse yoğun bir kaygı hissederler bunu gidermek için zorlantıları tekrarlarlar ve bir kısır döngü içerisine girerler.
Tipik Obsesyonlar;
-Kirlenme, bulaşma obsesyonları
-Kendine veya başkasına zarar verme obsesyonları
-Yasak düşünce obsesyonları; Cinsel, dini veya ahlaki obsesyonlar
-Simetri obsesyonları
OKB, kir ve mikrop bulaşması ile ilgili obsesyonları içerebilir. Kişi HIV, domuz gribi, bulaşıcı hastalıklar, beden sıvıları, kimyasallar, çevresel atıklardan, böcek veya başka hayvanlardan, yapışkan veya yağlı maddeler gibi durumlardan yüksek korku ve kaygı duyabilir.
Zarar verme obsesyonlarında ise kişi başkalarına veya kendisine zarar verebileceğini düşünebilir ve bu düşünce kişiyi belirgin sıkıntıya sokar.
Cinsel obsesyonlarda ise kişi yasak, sapkın cinsel düşünceler ile kendisini yoğun sıkıntı içerisinde hissedebilir.
Dini ve ahlaki obsesyonlar kişinin Allah’a istemsiz küfür etmesi, şeytan ile işbirliği yapma gibi istemsiz düşünceler sebep olabilir. Kişi kendisini kötü ve kaygılı hisseder.
Simetri obsesyonlarında kişi objelerin sıralı, düzgün ve simetrik durmasını ister. Böyle görünmeyen nesneler kişide belirgin sıkıntı yaratır.
Kişiler bu sıkıntılı düşüncelerin bazen saçma olduklarını bilseler bile, davranış sergilemekten kendilerini alıkoyamazlar. Kaçınma davranışları sergilerler.
Obsesif kompulsif bozukluk kişileri aşırı derecede sıkıntıya sokan, tedavi edilmedikçe boyutu artan ve kişinin günlük yaşamını sürdürmesini engelleyen son derece önemli bir rahatsızlıktır.
Mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır.
Okb nedenleri nelerdir?
Obsesif kompulsif bozukluğun oluşma nedeni tam olarak anlaşılamamıştır. Ana teoriler şunları içerir:
Biyoloji. OKB, vücudunuzun kendi doğal kimyasındaki veya beyin fonksiyonlarındaki değişikliklerin bir sonucu olabilir.
Genetik. OKB’nin genetik bir bileşeni olabilir, ancak spesifik genler henüz tanımlanmamıştır.
Öğrenme. Obsesif korkular ve zorlayıcı davranışlar, aile üyelerini izleyerek veya zamanla kademeli olarak öğrenilebilir.
