SAYIŞTAY Başkanlığı’nın her kasım ayında bir önceki yıla ait hazırladığı belediyeler denetim raporları tamamlandı. Sayıştay’ın Beşiktaş Belediyesi’yle ilgili hazırladığı ve SARİYERGAZETESİ.COM‘un ulaştığı raporda çok ilginç detaylara yer verildi. 167 sayfalık raporda toplam 58 bulgu tespit edilirken; belediyenin yasal sınırı aşarak 1 milyar lira fazladan borçlanma yaptığı, ilçedeki 9 bin 975 iş yerine temizlik vergisi mükellefiyeti açtırmadığı, kadrosu müdür olan 5 kişiyi büro çalışanı olarak görevlendirdiği, belediyeye ait bazı kiralık araçların kimlerde olduğunun bilinmediği, ilçede faaliyet gösteren 22 bin 540 iş yerinden tam 12 bin 555 tanesinin ruhsatsız çalıştırıldığı tespit edildi.
SARİYERGAZETESİ.COM, SAYIŞTAY Başkanlığı’nın Beşiktaş Belediyesi’yle ilgili hazırladığı denetim raporundaki detayları açıklıyor. Her yıl kasım ayında bir önceki yıla ait hazırlanan belediyeler raporunda, Beşiktaş Belediyesi’yle ilgili ilginç tespitler ortaya çıktı. Sayıştay müfettişlerince hazırlanan 2024 yılı Beşiktaş Belediyesi denetim raporu tam 167 sayfadan ve 58 bulgudan oluştu. Belediyedeki tüm dosyaları haftalarca inceleyen müfettişler; belediyedeki alımlardan, ruhsatlandırmalara, belediye arazilerinin durumundan, kiralık araçların durumuna kadar pek çok konuyu tek tek inceledi.
Sarıyer Gazetesi, Sayıştay’ın Beşiktaş Belediyesi raporundaki dikkat çekici bulguları açıklıyor.
BELEDİYE YASAL BORÇLANMA SINIRINI TAM 1 MİLYAR LİRA AŞMIŞ
Raporun, Bulgu 13 olarak belirtilen bölümünde, Beşiktaş Belediyesi’nin 5393 sayılı kanuna aykırı davranarak, yasal borçlanma sınırını tam 1 milyar 1 milyon 765 bin 788 lira aştığı belirtildi. Raporda Beşiktaş Belediyesi’nin toplam borç stokunun 3.035.844.724,66 lira olduğu bu miktarın yasal sınırı 1 milyar lira aşıldığına dikkat çekildi. Raporda konuyla ilgili şu tespitlere yer verildi;
B) Borç Stokunun Borçlanma Sınırının Üzerinde Olması. “
İdarenin 2024 yılı borç stok tutarının, 5393 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde gösterilen borçlanma sınırının üzerinde gerçekleştiği görülmüştür. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Borçlanma” başlıklı 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; Belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarının, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacağı, bu miktarın büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanacağı hükmü yer almaktadır. Belirtilen mevzuat hükmüne göre, en son kesinleşmiş toplam bütçe gelirlerinin o yılın 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen yeniden değerleme oranıyla arttırılan tutarı sonucunda belediyelerin borçlanma haddine ulaşılmaktadır. İdarenin ilgili birimlerinden elde edilen verilere dayanılarak yapılan hesaplama sonucunda, aşağıdaki tablolarda görüleceği üzere; Belediyenin 2024 yılı borç stoku tutarı, borçlanma haddinin 1.001.765.788,35 TL üzerinde gerçekleşmiştir.” “… Nitekim yukarıda açıklandığı üzere, İdare ileri vadeli düzenlediği bu çekleri piyasaya olan borçlarını belli sürelerle erteleyebilmek adına kullanmaktadır. Yapılan incelemede, Belediyenin 2024 yılı borçlanma haddi ve mevcut borç stoku değerlendirildiğinde, borç stokunun borçlanma haddini aştığı tespit edilmiştir. Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından borçlanma amacıyla belediye meclis kararı alındığı ancak borç stokunun borçlanma sınırını aşması nedeniyle 2025 yılında herhangi bir borçlanma yapılmadığı ifade edilmiştir. Sonuç olarak, İdarece mevzuatında belirtilen borçlanma sınırına riayet edilmesi ve mevcut borç stoku borçlanma sınırının altına çekilene kadar yeni bir borçlanmaya gidilmemesi gerekmektedir.”
BELEDİYEDEKİ 5 MÜDÜR, BÜRO ÇALIŞANI YAPILDI
Raporda ayrıca, Beşiktaş Belediyesi’nde müdür kadrosunda bulunan 5 kişinin büro çalışanı olarak görevlendirildiği belirtildi. Temizlik İşleri Müdürü, Park ve Bahçeler Müdürü, Zabıta Müdürü ve Plan ve Proje Müdürünün belediyede büro çalışanı olarak değerlendirildiği anlaşıldı. Bu konu raporda şöyle anlatıldı;
BULGU 23: Kadrosu Dolu Olan Müdürlüklere Sürekli Vekâlet Ettirilmesi
İdarede bazı müdürlüklere, kadrosunun dolu olduğu; izin, geçici görev, uzaklaştırma gibi sebeplerle geçici olarak boşalmadığı halde başka bir memurun sürekli olarak vekâlet ettirildiği; kadroyu işgal eden personelin ise diğer memuriyet kadrolarında görev yaptığı görülmüştür. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Vekâlet görevi ve aylık verilmesinin şartları” başlıklı 86’ncı maddesinde; memurların kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma nedenleriyle işlerinden geçici olarak ayrılmaları halinde yerlerine kurum içinden veya diğer kurumlardan veya açıktan vekil atanabileceği ve yine boş kadrolara ait görevlerin memurlara vekâleten gördürülebileceği belirtilmiştir.” “…Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; İdarede bulunan boş kadrolara vekalet edenlere vekalet aylığı verildiği, dolu kadroya vekalet edenlere ise vekalet aylığı verilmediği ifade edilmiştir. Ancak bulguda da belirtildiği üzere, bir görevin vekâleten veya tedviren gördürülebilmesi için atama yapılacak kadroya ilişkin belli koşulların oluşması gerekmektedir. Bunun için ilk koşul ise ilgili kadronun boş olmasıdır. Dolayısıyla kadrosu dolu olan unvanlara sürekli olarak vekalet ettirilmemesi gerekmektedir. Sonuç olarak, İdare tarafından dolu bir kadroya, geçici olarak boşalma durumu da söz konusu olmamasına rağmen vekâleten veya tedviren görevlendirme yapılmaması, vekâleten veya tedviren görevlendirmelerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda sayılan hallerde ve mevzuata uygun olarak yapılması gerekmektedir”
BELEDİYEDEKİ KİRALIK ARAÇLAR ÖZEL KİŞİLERE TAHSİS EDİLMİŞ
Müfettişler, Beşiktaş Belediyesi’ndeki bazı kiralık araçların özel kişilere tahsis edildiğini ve Özel Kalem Müdürünün bu konuda açıklama yapamadığını da kayıtlara geçti. SAYIŞTAY raporunda ayrıca, özel kişilerce kullanılan araçların OGS kayıtlarının incelendiği ve bu araçların şehirler arası kullanıldığının görüldüğü belirlendi.Raporda konuyla ilgili şu tespitlere yer verildi.
BULGU 26: İdarece Mevzuatta Öngörülmeyen Kişilere Araç Tahsisi Yapılması
“İdare tarafından araç tahsisine ilişkin mevzuatta öngörülen kişi ve makam sınırlamalarına uyulmadığı ve mevzuata aykırı olarak tahsis edilen araçların kullanım durumları ile akaryakıtlarının etkin bir şekilde takip edilmediği bu suretle de kiralanan taşıtların kullanımında verimlilik ve tutumluluk ilkelerinin zedelendiği görülmüştür. Belediyenin kullanımında bulunan taşıtlara ilişkin düzenlemelerin yer aldığı 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 4’üncü maddesinde; emirlerine binek otomobili verilenler ile makam hizmetlerine tahsis edilen taşıtların sınırlı olduğu ve eki cetvellerde sayıldığı ifade edilmiştir. Anılan Kanun’un 16’ncı maddesinde; bu Kanun kapsamına giren taşıtları her ne suretle olursa olsun tahsis olunduğu işin haricinde veya şahsi hususlarda kullananlar ve kullandıranlar, kanunen bir makama veya işe tahsis olunmadığı hâlde bu taşıtlardan istifade eden ve ettirenler ile bunların gidiş gelişine müsaade edenler için uygulanacak yaptırımlar düzenlenmiştir. Yapılan incelemede; İdare personeli olmayan toplam 7 kişinin emrine sürekli nitelikte şoförlü şekilde araç tahsis edildiği, Özel Kalem Müdürlüğü uhdesinde toplam 20 adet binek aracın bulunduğu, bahse konu araçların ihaleler kapsamında şoförlü olarak kiralandığı, yakıt giderleri ile otoyol köprü geçiş ücretlerinin de İdare bütçesinden karşılandığı tespit edilmiştir. Bunun yanında İdare tarafından Özel Kalem Müdürlüğü uhdesinde bulunan araçların kime tahsis edildiğine dair net bir açıklama getirilmemiş olup tahsise ilişkin görev yazıları veya tevsik edici belge de sunulamamıştır. Ayrıca Destek Hizmetleri Müdürlüğünden alınan akaryakıt giderleri ve Karayolları Genel Müdürlüğünden alınan geçiş bilgileri incelenmesi sonucunda söz konusu araçların yıl içinde birçok kez şehir dışı kullanımlarının olduğu görülmüş olup aşağıdaki tablolarda örneklerine yer verilmiştir.”
9 BİN 975 İŞ YERİNE TEMİZLİK MÜKELLEFİYETİ OLUŞTURULMADI
Raporda ayrıca Beşiktaş sınırları içindeki 25 bin 876 iş yerinden sadece 15 bin 901 tanesinin çevre temizlik vergisi mükellefiyetinde olduğu, diğer 9 bin 975 tanesinin ise hiç bir şekilde mükellefiyetliğinin oluşturulmadığına dikkat çekildi. Bu konu rapora şöyle yansıdı;
BULGU 6: Bazı İş Yerlerinin Çevre Temizlik Vergisi Mükellefiyetinin Kurulmaması
“İdare tarafından ilçe sınırlarında aktif faaliyet gösteren iş yerlerinin bazılarına çevre temizlik vergisi mükellefiyeti tesis edilmediği görülmüştür. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 12’nci maddesinde, belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü ilan ve reklamın, ilan ve reklam vergisine tabi olduğu hüküm altına alınmıştır. Kanun’un 13’üncü maddesinde, ilan ve reklam vergisinin mükellefi ve sorumlusu düzenlenmiş olup yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dâhil olmak üzere, ilan ve reklamı
kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişilerin mükellef, ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin ise vergi sorumlusu oldukları ifade edilmiştir. Kanun’un 16’ncı maddesi ise, vergiye tabi ilan ve reklamlarda, ilan ve reklam işinin mükellefçe yapılması halinde, ilan veya reklam işinin yapılmasından önce mükellef tarafından; ilan ve reklam işinin bu işi mutat meslek olarak ifa edenler tarafından yapılması halinde, ilan ve reklam işini yapanlarca ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20’nci günü akşamına kadar verilecek beyanname üzerine, bu verginin tarh ve tahakkuk ettirileceği düzenlenmiştir.”
“…Beşiktaş Vergi Dairesinden alınan veriler doğrultusunda yapılan incelemede; Belediye sınırları içinde faaliyet gösteren 25.876 iş yerinin bulunduğu, 31.12.2024 tarihi itibarıyla çevre ve temizlik vergisi mükellefiyeti tesis edilen iş yeri sayısının 15.901 adet tespit edilmiştir. Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; bulgu konusu hususla ilgili olarak çalışmaların devam ettiği ve konuya hassasiyet gösterildiği ifade edilmiştir. Sonuç olarak, aktif iş yeri sayıları ve söz konusu verginin mükellef sayıları arasında adet bazında ciddi fark bulunmaktadır. Kamu İdaresinin gelir kaybına uğramaması için görevli birimler tarafından çevre temizlik vergisi mükellefiyeti tesis işlemlerinin tamamlanması ve bu sayede İdarenin gelir yönetiminin etkin ve verimli bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir.”
BEŞİKTAŞ’TAKİ 22 BİN 540 İŞ YERİNDEN 12 BİN 555 TANESİ RUHSATSIZ ÇALIŞTIRILDI
SAYIŞTAY’ın Beşiktaş Belediyesi’yle ilgili hazırladığı denetim raporundaki en dikkat çeken bulgulardan birisi de ilçedeki iş yerlerinin yarıdan fazlasının iş yeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyet gösterdiğinin anlaşılması oldu.Bulgu 16’da, Beşiktaş Vergi Dairesi kayıtlarına göre ilçede tam 22 bin 540 adet iş yeri bulunduğu ancak bunlardan sadece 9 bin 985 tanesinin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı bulunduğu belirtildi. Buna göre Beşiktaş’taki iş yerlerinin yarıdan fazlası (12 bin 555) izinsiz faaliyet gösteriyor. Raporda bu konuda şu tespitlere yer verildi;
BULGU 16: İdare Sınırları İçerisinde İş yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Olmaksızın Faaliyette Bulunan İşletmelerin Olması ve Bu İşletmelerin Faaliyetlerinin Devamına İzin Verilmesi
“İdare sınırlarında iş yeri açma ve çalışma ruhsatı bulunmamasına rağmen faaliyette olan işletmelerin bulunduğu ve bu iş yerlerinden bazılarına süre tanınarak ihtar verildiği görülmüştür. A) Belediye Sınırları İçindeki Bazı İşletmelerin, İş yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Olmadan Faaliyette Bulunmaları Belediye sınırları içerisindeki bazı işletmelerin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı olmadan faaliyette bulundukları görülmüştür.” “…Yapılan incelemede, Beşiktaş Vergi Dairesi kayıtlarına göre Belediye sınırları içerisinde ruhsata tabi faaliyet gösteren aktif iş yeri sayısının 22.540 adet olduğu, İdare kayıtlarında yer alan ruhsatlı iş yeri sayısının ise 9.985 adet olduğu tespit edilmiştir. Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; bulgu konusu hususla ilgili olarak çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir. Sonuç olarak, ruhsattan muaf iş yerleri olabileceği de göz önünde bulundurularak ve gerekli ayrıştırma çalışmaları yapılarak, İdarenin yetki ve görev alanındaki işletmelerin iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarının bulunup bulunmadığının takibinin sağlanması, ruhsatsız çalıştığı tespit edilen iş yerlerine güncellenmiş yılı idari para cezasının uygulanması ve iş yeri açma izni harcının tahsil edilmesi gerekmektedir.”
